کد مطلب:142028 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:236
دعوتنامه های گروههای کوفی
برخی از نخبگان و فعالان سیاسی به ویژه گروههای ناراضی اهل كوفه كه پی گیر اخبار حوادث بودند، چون دانستند كه معاویه مرده و امام حسین (ع) به مكه هجرت كرده و از بیعت با یزید سر بر تافته و ابن زبیر با آن حضرت به رقابت پرداخته، جلساتی برگزار كرده و این حادثه را مورد بررسی قرا دادند. از جمله گروهی در منزل سلیمان بن صرد خزایی گرد آمدند و درباره ی گذشت معاویه به گفتگو نشستند.
سلیمان، مرگ معاویه و مخالفت امام سحین (ع) با بیعت یزید را به آگاهی حاضران رسانید و سپس افزود: هم اكنون حسین به مكه رفته و شما شیعیان او و پدرش، اگر آماده یاری رساندن به وی و جهاد با دشمنانش هستید برایش نامه بنویسید و آگاهش كنید و اگر در خود احتمال سستی و عقب نشینی می دهید، به او خدعه نكنید.
همه گفتند: ما او را یاری می كنیم و با دشمنانش به جهاد برمی خیزیم و جان خویش را فدایش می گردانیم و سپس نامه ای اینچنین نوشتند:
بسم الله الرحمن الرحیم
به حسین بن علی (ع) از سلیمان بن صرد، مسیب بن نجبه، رفاعة بن شداد و حبیب بن مظاهر و شیعیانش از مؤمنان و مسلمانان اهل كوفه، سلام بر تو باد!
پس ما سپاس می گوییم پروردگاری را كه جز او خدایی نیست، اما پس از ستایش خداوندی كه دشمن جبار كینه توز را درهم شكست، دشمنی كه بر این امت چنگ انداخت و سر رشته آنان را ربود و بر ایشان مسلط شد و غنایم و ثروتهای مسلمانان را غصب كرد و بر آنان فرمانروایی كرد بی آنكه مردم راضی به امارت او باشند، سپس نیكان را كشت و بدكاران را باقی گذاشت و مال خدا را میان ستمگران و سرمایه داران تقسیم كرد، پس دور گردید از دنیا همچنانكه قوم ثمود از میان رفتند.
اینك برای ما پیشوایی نیست پس شما این مقام را بپذیر شاید خداوند به وسیله تو ما را بر محور حق گرد آورد. هم اكنون نعمان بن بشیر (حاكم كوفه) در قصر فرمانروایی است و ما در نماز جمعه وی هرگز جمع نشویم و با او برای انجام مراسم عید بیرون نرویم و اگر به ما گزارش برسد كه تو به سوی ما می آیی، او را از اینجا بیرون می كنیم تا به شام بپیوندد؛ ان شاء الله. درود و رحمت خدا بر تو باد!
سپس این نامه را با عبدالله بن سبع (مسمع) همدانی و عبدالله بن وال تمیمی به جانب
حسین (ع) فرستادند، و به آنها دستور دادند كه بی درنگ حركت كنند، پس آنها باشتاب از شهر بیرون شدند تا در ماه رمضان به مكه رسیدند و به نزد حسین (ع) رفتند. دو روز بعد مردم كوفه نیز قیس بن مسهر صیداوی و عبدالرحمن عبدالله بن شداد ارحبی، و عمارة بن عبدالله سلولی را به سوی حسین (ع) گسیل داشتند، در حالی كه صد و پنجاه نامه بمانند آن، كه هر كدام متعلق به یك تا چهار نفر بود به همراه داشتند.
دو روز پس از آن،هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله حنفی، نامه ای فرستادند كه در آن چنین آمده بود:
بسم الله الرحمن الرحیم
برای حسین بن علی (ع) از سوی شیعیان او از مؤمنان و مسلمانان، اما بعد، پس بشتاب و آگاه باش كه مردم در انتظار تو هستند و به جز تو به دیگری نمی اندیشند، پس هر چه زودتر بشتاب والسلام علیك.
نامه ای از سوی شبث بن ربعی، حجار بن ابجر عجلی، یزید بن حارث بن رویم شیبانی، عزوة بن قیس احمسی، عمرو بن حجاج زبیدی و محمد بن عمرو تمیمی با این عبارات نوشته و فرستاده شد!
اما بعد، بستانها سرسبز و میوه ها رسیده است، پس اگر می خواهی به سوی ما بیا، كه به راستی بر لشكر آماده ای وارد می شوی. همه این فرستادگان با نامه هایشان همزمان به نزد حسین رسیدند. آن حضرت نامه ها را خواند و وضعیت و حال مردم شهرها را از فرستادگانشان جویا شد. [1] .
افراد و گروههایی كه نامه های یاد شده را برای امام (ع) ارسال داشتند، همگان از سرشناسان كوفه بودند و هر كدام انگیزه و نگرش ویژه ای برای این دعوت داشتند.كه در متن های ارسالی بروز داده اند، چنانكه نگارندگان نامه نخست، ضمن اظهار تشیع و پیروی از امام، تنفر خود را نسبت به معاویه ابراز داشته و عدم مشروعیت، خودكامگی، غارتگری، ستمكاری، زورمداری و خشونت طلبی وی را مورد نكوهش قرار داده اند و از حسین بن علی (ع) به عنوان پیشوا و هدایتگر، دعوت به عمل آورده اند. گروه یاد شده همچنین خاطر نشان كرده اند كه ما به جهت اعتراض به حاكم كوفه، در نماز جمعه وی جمع نمی شویم و با او برای انجام مراسم عید بیرون نمی رویم.
پیش آمدها و حوادث هم صدق ادعای آنها را ثابت كرد؛ چنانكه از گروه مزبور، حبیب بن مظاهر به جمع همراهان امام پیوست، و سلیمان صرد خزاعی، مسیب بن نجبه و رفاعة بن شداد به جهت آنكه نتوانستند در كربلا حضور پیدا كنند، نهضت توابین را ایجاد و رهبری كردند.
گروه بعد نیز با صراحت شیعه بودن خود را آشكار ساختند و به امام اظهار داشتند كه جز به تو، به كسی نمی اندیشیم! نویسندگان نامه یاد شده نیز در عمل اظهارات خویش را به اثبات رساندند، زیرا كه اگر چه از سرنوشت هانی بن هانی سبیعی [2] ، خبری در دست نیست اما سعید بن عبدالله حنفی، به كاروان یاران امام حسین (ع) پیوست و در كربلا به شهادت رسید و او همان كسی است كه در ظهر عاشورا به
هنگام نماز، مأمور دفع دشمنان گردید و برای حفظ جان امام پیكر خویش را هدف تیرهای یزیدیان قرار داد.
اما مضمون نامه سوم حكایت از دنیا مداری امضا كنندگان آن دارد، زیرا كه آنها بستانهای سرسبز و میوه های رسیده سرزمین كوفه را به امام حسین (ع) خاطر نشان كرده اند.
فرجام كار نگارندگان اخیر، شگفت آور است، زیرا كه اغلب به جمع سپاهیان عبیدالله بن زیاد پیوستند و در برابر امام حسین (ع) به صف آرایی و جنگ پرداختند.
سلیمان، مرگ معاویه و مخالفت امام سحین (ع) با بیعت یزید را به آگاهی حاضران رسانید و سپس افزود: هم اكنون حسین به مكه رفته و شما شیعیان او و پدرش، اگر آماده یاری رساندن به وی و جهاد با دشمنانش هستید برایش نامه بنویسید و آگاهش كنید و اگر در خود احتمال سستی و عقب نشینی می دهید، به او خدعه نكنید.
همه گفتند: ما او را یاری می كنیم و با دشمنانش به جهاد برمی خیزیم و جان خویش را فدایش می گردانیم و سپس نامه ای اینچنین نوشتند:
بسم الله الرحمن الرحیم
به حسین بن علی (ع) از سلیمان بن صرد، مسیب بن نجبه، رفاعة بن شداد و حبیب بن مظاهر و شیعیانش از مؤمنان و مسلمانان اهل كوفه، سلام بر تو باد!
پس ما سپاس می گوییم پروردگاری را كه جز او خدایی نیست، اما پس از ستایش خداوندی كه دشمن جبار كینه توز را درهم شكست، دشمنی كه بر این امت چنگ انداخت و سر رشته آنان را ربود و بر ایشان مسلط شد و غنایم و ثروتهای مسلمانان را غصب كرد و بر آنان فرمانروایی كرد بی آنكه مردم راضی به امارت او باشند، سپس نیكان را كشت و بدكاران را باقی گذاشت و مال خدا را میان ستمگران و سرمایه داران تقسیم كرد، پس دور گردید از دنیا همچنانكه قوم ثمود از میان رفتند.
اینك برای ما پیشوایی نیست پس شما این مقام را بپذیر شاید خداوند به وسیله تو ما را بر محور حق گرد آورد. هم اكنون نعمان بن بشیر (حاكم كوفه) در قصر فرمانروایی است و ما در نماز جمعه وی هرگز جمع نشویم و با او برای انجام مراسم عید بیرون نرویم و اگر به ما گزارش برسد كه تو به سوی ما می آیی، او را از اینجا بیرون می كنیم تا به شام بپیوندد؛ ان شاء الله. درود و رحمت خدا بر تو باد!
سپس این نامه را با عبدالله بن سبع (مسمع) همدانی و عبدالله بن وال تمیمی به جانب
حسین (ع) فرستادند، و به آنها دستور دادند كه بی درنگ حركت كنند، پس آنها باشتاب از شهر بیرون شدند تا در ماه رمضان به مكه رسیدند و به نزد حسین (ع) رفتند. دو روز بعد مردم كوفه نیز قیس بن مسهر صیداوی و عبدالرحمن عبدالله بن شداد ارحبی، و عمارة بن عبدالله سلولی را به سوی حسین (ع) گسیل داشتند، در حالی كه صد و پنجاه نامه بمانند آن، كه هر كدام متعلق به یك تا چهار نفر بود به همراه داشتند.
دو روز پس از آن،هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله حنفی، نامه ای فرستادند كه در آن چنین آمده بود:
بسم الله الرحمن الرحیم
برای حسین بن علی (ع) از سوی شیعیان او از مؤمنان و مسلمانان، اما بعد، پس بشتاب و آگاه باش كه مردم در انتظار تو هستند و به جز تو به دیگری نمی اندیشند، پس هر چه زودتر بشتاب والسلام علیك.
نامه ای از سوی شبث بن ربعی، حجار بن ابجر عجلی، یزید بن حارث بن رویم شیبانی، عزوة بن قیس احمسی، عمرو بن حجاج زبیدی و محمد بن عمرو تمیمی با این عبارات نوشته و فرستاده شد!
اما بعد، بستانها سرسبز و میوه ها رسیده است، پس اگر می خواهی به سوی ما بیا، كه به راستی بر لشكر آماده ای وارد می شوی. همه این فرستادگان با نامه هایشان همزمان به نزد حسین رسیدند. آن حضرت نامه ها را خواند و وضعیت و حال مردم شهرها را از فرستادگانشان جویا شد. [1] .
افراد و گروههایی كه نامه های یاد شده را برای امام (ع) ارسال داشتند، همگان از سرشناسان كوفه بودند و هر كدام انگیزه و نگرش ویژه ای برای این دعوت داشتند.كه در متن های ارسالی بروز داده اند، چنانكه نگارندگان نامه نخست، ضمن اظهار تشیع و پیروی از امام، تنفر خود را نسبت به معاویه ابراز داشته و عدم مشروعیت، خودكامگی، غارتگری، ستمكاری، زورمداری و خشونت طلبی وی را مورد نكوهش قرار داده اند و از حسین بن علی (ع) به عنوان پیشوا و هدایتگر، دعوت به عمل آورده اند. گروه یاد شده همچنین خاطر نشان كرده اند كه ما به جهت اعتراض به حاكم كوفه، در نماز جمعه وی جمع نمی شویم و با او برای انجام مراسم عید بیرون نمی رویم.
پیش آمدها و حوادث هم صدق ادعای آنها را ثابت كرد؛ چنانكه از گروه مزبور، حبیب بن مظاهر به جمع همراهان امام پیوست، و سلیمان صرد خزاعی، مسیب بن نجبه و رفاعة بن شداد به جهت آنكه نتوانستند در كربلا حضور پیدا كنند، نهضت توابین را ایجاد و رهبری كردند.
گروه بعد نیز با صراحت شیعه بودن خود را آشكار ساختند و به امام اظهار داشتند كه جز به تو، به كسی نمی اندیشیم! نویسندگان نامه یاد شده نیز در عمل اظهارات خویش را به اثبات رساندند، زیرا كه اگر چه از سرنوشت هانی بن هانی سبیعی [2] ، خبری در دست نیست اما سعید بن عبدالله حنفی، به كاروان یاران امام حسین (ع) پیوست و در كربلا به شهادت رسید و او همان كسی است كه در ظهر عاشورا به
هنگام نماز، مأمور دفع دشمنان گردید و برای حفظ جان امام پیكر خویش را هدف تیرهای یزیدیان قرار داد.
اما مضمون نامه سوم حكایت از دنیا مداری امضا كنندگان آن دارد، زیرا كه آنها بستانهای سرسبز و میوه های رسیده سرزمین كوفه را به امام حسین (ع) خاطر نشان كرده اند.
فرجام كار نگارندگان اخیر، شگفت آور است، زیرا كه اغلب به جمع سپاهیان عبیدالله بن زیاد پیوستند و در برابر امام حسین (ع) به صف آرایی و جنگ پرداختند.
[1] ارشاد، ص 203، طبري، ج 5، ص 353. برخي از منابع، دو نامه اخير را يكي پنداشته اند در حالي كه منابع معتبر، به همان گونه كه ياد كرده ايم آن دو را، از جهت متن و امضاء جدا دانسته اند.
[2] برخي از رجال شناسان، او را با هاني بن عروه يكي دانسته اند، ولي مراجعه به كتب متعدد حديثي و رجالي آشكار مي سازد كه هاني بن هاني سبيعي كه از اصحاب حضرت امام علي (ع) و راوي برخي از روايات بوده و از مكه به حضور امام حسين (ع) رسيده و حامل نامه آن حضرت براي كوفيان گرديده با هاني به عروه، متفاوت است.